exotische teelten op Nederlandse bodem

Avocado’s uit het Groene Hart

In 2020 besloot Judith de Vor van Beleefboerderij De Elihoeve in Snelrewaard de uitdaging aan te gaan om avocado’s te telen. Een gewas dat in Nederland verre van gangbaar is. “Wij hebben een melkveebedrijf, dat is onze hoofdmoot”, vertelt Judith, “maar tegelijkertijd houd ik ook van pionieren.” Het idee ontstond na het lezen van een artikel over de stijgende avocadoconsumptie in Nederland enerzijds en de grote ecologische voetafdruk anderzijds. Dit idee werd versterkt door het Nuffield Scholarship, waar zijzelf in 2020, en haar man Rick eerder in 2018, aan meededen. Judith: “We zijn daarmee op veel plekken in de wereld geweest en hebben geleerd over de bredere vraagstukken die wereldwijd spelen rondom landbouw.” Ze zagen tijdens stages in Chili en Australië met eigen ogen tegen welke uitdagingen avocadotelers aanliepen. Door klimaatverandering én de relatief grote beschikbaarheid aan water in het veenweidegebied zag Judith kansen voor avocadoteelt.

Avocado’s telen in Nederland is geen gemakkelijke opgave. Judith heeft kennis opgedaan via internet en stages, maar het meeste leert ze van haar eigen ervaringen: “Ons klimaat is heel anders dan in de landen waar avocado’s normaal gesproken groeien, zoals Mexico of Chili. Het is een kwestie van uitproberen.”

Ze experimenteert sinds 2023 met vier verschillende avocadorassen, waarbij ze ook speelt met teeltmethoden. Van bomen in kassen tot bomen die jaarrond buiten staan. “Niet alle bomen zullen het overleven, maar dat hoort bij pionieren.” Avocado’s hebben bijvoorbeeld veel water nodig, maar kunnen niet tegen natte voeten. “Dat is best een uitdaging in dit platte veenweidegebied”, lacht Judith.

Ondanks de uitdagingen heeft ze inmiddels haar eerste avocado’s al geoogst. “Deze zijn veel zoeter en zachter dan de avocado’s die we uit het buitenland krijgen, omdat we ze langer aan de boom laten rijpen,” legt Judith uit. Het maakt de avocado’s niet alleen smaakvoller, maar het draagt ook bij aan de thema’s die ze belangrijk vindt op haar bedrijf: duurzaamheid, educatie en innovatie. Als het project slaagt, leggen haar avocado’s bijvoorbeeld een stuk minder reiskilometers af en er is in Nederland voldoende water beschikbaar: “In veel landen moeten mensen waterrechten kopen om te mogen irrigeren. In Nederland hoeven we ons daar gelukkig geen zorgen over te maken.” Ondanks de uitdagingen heeft Judith inmiddels haar eerste avocado’s al geoogst. 

Is avocadoteelt een optie voor andere boeren in Nederland? “Ik ben net begonnen, dus het is in dit stadium lastig in te schatten hoe het er over 10 jaar bij staat”, laat Judith weten. “Het is niet voor iedereen, maar als je van pionieren houdt en intrinsiek gemotiveerd bent, kan het een interessante uitdaging zijn.”

Zoete kiwi’s uit Bunnik 

In 2011 ontving Djûke Smith-van der Maat van Boerderij Nieuwslagmaat het Nuffield Scholarship, waarmee ze een onderzoek startte naar verkoop van eigen producten op de boerderij.

“Tijdens de kick-offbijeenkomst van het Scholarship in Nieuw-Zeeland kwam ik in aanraking met kiwiteelt en dacht: dat moet toch ook in Nederland kunnen?” Ondanks het feit dat kiwiteelt in Engeland, Nederland en België eerder mislukt was, besloot zij het avontuur aan te gaan op haar boerderij in Bunnik.

Omdat er eigenlijk geen succes-voorbeelden zijn in de omgeving, was kiwiteelt voor Djûke echt pionieren: “Ik heb kunnen kijken bij verschillende kiwitelers ter wereld, maar uiteindelijk moet je met die informatie op jouw eigen plek gaan uitvogelen hoe en of iets werkt.” Hoe richt je zo’n kiwigaard praktisch in? Hoe kom je aan voldoende plantgoed voor serieuze volumes? Hoe zit het met bewateren en arbeid? Dat zijn allemaal vraagstukken waar Djûke gaandeweg haar weg in vond en vindt.

De teelt blijkt behoorlijk uitdagend: de eerste kappen boven de kiwigaard waren niet opgewassen tegen (hagel)stormen en het waterbeheer was complex. “Omdat kiwi’s veel vocht nodig hebben, maar niet van natte voeten houden, komt waterbeheer heel nauw”, vertelt Djûke. Ook wijst ze op de hoge arbeidsintensiteit van het snoeien van de klimplant: “Daarin zijn we nog wel op zoek om een efficiëntieslag te maken.”

Toch is het haar gelukt om succesvol kiwi’s te produceren en via haar eigen boerderijwinkel en lokale initiatieven af te zetten. Ze vertelt me enthousiast over de voordelen: “Kiwi’s gedijen goed op warmer weer en is in die zin dus een klimaatadaptieve teelt. Daarnaast kunnen kiwi’s in Nederland zelfs zoeter worden, doordat we ze langer aan de plant laten hangen dan geïmporteerde kiwi’s die nog een boottocht te gaan hebben.” Djûke vindt het leuk om met zo’n experimentele teelt bezig te zijn in Nederland. “Het is een interessant avontuur, maar niet voor iedereen. Je moet bereid zijn om pionier te zijn”, sluit ze af.