Door natuurlijk werken, klopt het op de boerderij weer helemaal
Het verhaal van Coriene, Wim en Mattias
In Brandwijk bezoeken we de familie Verhoef die sinds 2017 biologische melkveehouders zijn geworden. Met Coriene en adviseur transitie Wim Schippers nemen we de ervaringen door. Coriene: “Mijn man Mattias en ik merkten dat we onszelf, de dieren en de natuur aan het uitputten waren. We zijn ervan overtuigd dat onze melkveehouderij anders kan functioneren. Ik heb in 2016 het boekje van Wim ‘Boeren met ontzag’ gelezen en dat heeft ons de laatste zet gegeven om het roer om te gooien.”
Wim vertelt over de essentie van het boekje: “Bij werken binnen gezonde grenzen draait het niet om maximaliseren van de liters melk. Bodem, water en lucht worden niet langer overbelast. Uitgangspunt is een optimale mineralenbenutting en diergezondheid. Biodiversiteit wordt weer een logisch gevolg en is tegelijkertijd onmisbaar in je bedrijfsvoering.” Wim adviseert momenteel boeren en laat hen zien dat zo’n transitie heel goed mogelijk is. “Je maakt je boerderij klaar voor de toekomst en zult geen last meer hebben van steeds strengere regelgeving van de overheden voor water, bodem, klimaat en natuur. Je herwint als boer je vrijheid, je krijgt rust en de koeien ook.”
“Je bent klaar
voor de toekomst.”
Met biologisch boeren een goed inkomen houden
De grote vraag aan Coriene is of deze manier van boeren lonend is. “In de praktijk is het mogelijk. Heel je systeem verandert, je gaat met veel minder input werken. Kunstmest kopen we niet meer aan, we stimuleren de bodem op een natuurlijke manier. En de aanvoer van krachtvoer is flink teruggebracht, daar verdien je het meest mee. Ook de gezondheidskosten zijn drastisch gedaald. Een koe kan veel meer zelf oplossen dan we denken. En doordat we veel beweiden, zijn we minder druk met veel gras binnenhalen. We hebben nu kleinere trekkers die ongeveer 60 procent minder fossiele brandstof verbruiken. Loonwerkers hebben we ook niet meer nodig. Door al deze maatregelen lukt het nu met 5.000 liter per koe een goed inkomen over te houden.”
Wim plaatst een nuance: “Bij meer dan 150 koeien, een hoge veedichtheid en forse leningen, is omschakelen zónder transitiehulp niet mogelijk. Uiteindelijk kun je biologisch met ruim 50 koeien (50 hectare) of gangbaar met 75 koeien (60 hectare) toe. Je houdt dan onder de streep al twee keer modaal over. En dat is nog zonder subsidies, toeslagrechten en huisverkoop. Het ‘geheim’: véél lagere kosten.”
Coriene heeft meer rust en is klaar voor de toekomst.
Volumes draaien niet meer nodig
“Boeren hebben lange tijd van erfbetreders gehoord dat ze volumes melk moeten leveren. Dat is wat Wim betreft achterhaald. “Uiteindelijk zijn jaarlijkse volumes draaien van 10.000+ liter melk per koe niet vol te houden ook al is het inkomen goed. Als op deze intensieve bedrijven vanwege de eisen op het gebied van bijvoorbeeld mest wordt gekozen om een mestvergister te bouwen, dan moet je daarvoor opnieuw naar de bank. Zo kom je onvermijdelijk in een spiraal waarbij je nog meer koeien nodig hebt.” Coriene: “Ik ben blij dat we uit die spiraal gestapt zijn.”
“Rust voor de natuur, de koeien en voor ons.”
Je neemt het zoals het is
Op de vraag wat ze anders is gaan doen, antwoordt Coriene: “Nou de vraag is eerder wat ben je niet anders gaan doen! Met het beweiden zijn we de hele zomer bezig en we zijn actief aan weidevogelbeheer en beheer van natuurland gaan doen. Vroeger lag de focus op het melken, voeren en de koeien verzorgen. Alles moest tot in de puntjes kloppen. Onze koeien waren topsporters waarvoor we een driesterrenhotel maakten. Dat kost ontzettend veel energie van een boer. Onze koeien geven nu gewoon wat ze geven van de diverse kruidenrijke graslanden en je vraagt veel minder van ze. Ze zijn daardoor veel gezonder, hebben meer vlees en zijn veel robuuster. Er is meer rust gekomen in de natuur, de koeien en daardoor ook in ons. Je neemt het zoals het is.”
Ga mee het land op om te leren over kruidenrijk gras
Dit jaar zijn er kennis-bijeenkomsten over dit onderwerp.
Biodiversiteit is enorm toegenomen
Coriene ziet veel positieve effecten. Ze werkt nu bijvoorbeeld zonder kunstmest en gaat vooral over op vormen van vaste mest. “In onze bodem zit nu veel bodemleven, diepe doorworteling en laat het water goed door. Er komen hier ecologen die aangeven dat de biodiversiteit hier enorm is toegenomen. Van een natuurorganisatie kregen we planten om de gebouwen uit het zicht te houden, daar zitten nu veel vogels. Op ons erf laten we de natuur zijn gang gaan en dat is nu aantrekkelijk voor vleermuizen. Die hebben we voor de vliegen, aangezien we geen vliegenbestrijdingsmiddelen meer gebruiken. Op het land is de vaste mest nu veel eerder weg. Deze bevat nu geen chemicaliën meer wat beter voor het bodemleven is. Het gras rondom de mestflatten is nu ook weer aantrekkelijk voor de koeien. Voorheen kwamen er allemaal bossen rondom de mestflatten. Het systeem klopt nu weer helemaal.”
Het boek van Wim gaf Coriene de doorslag om het roer om te gooien.
Stimuleringsregeling voor kennisuitwisseling en waardering voor duurzaam ondernemen
Ben jij een agrariër in Utrecht en zet jij je in voor natuurinclusieve kringlooplandbouw? Dat kan via de Utrechtse Monitor Duurzame Landbouw (UMDL) met zogenaamde Kritische Prestatie Indicatoren (KPI’s). Dit geldt voor alle melkveehouders in de provincie Utrecht.
