Samen boeren, met en voor de omgeving

Het bedrijf van Max en Nicole is in eerste instantie een biologisch melkveebedrijf met 70 melkkoeien plus bijbehorend jongvee, die beetje bij beetje vervangen worden door blaarkoppen. Vijf jaar geleden begonnen ze een heel klein winkeltje aan huis. “Inmiddels is die winkel best wel een flinke winkel geworden, met tussen de 150 en 200 klanten in twee dagen, vrijdag en zaterdag”, vertelt Max. Vier jaar geleden kwam daar een bloemenpluktuin bij, die is uitgegroeid tot een zelfoogsttuin voor zo’n 120 oogsters uit de directe omgeving van het bedrijf.

Rekening houden met de omgeving

Max vindt een goede verstandhouding met de omgeving enorm belangrijk. “Je moet rekening houden met elkaar. Dit is best een drukke locatie, en dit bedrijfstype past daarbij. Wil je wat verdienen met een winkel en een zelfoogsttuin, moet je genoeg afnemers hebben in de directe omgeving. Goodwill is belangrijk. Als ik in de trekker zit, zwaai ik naar iedereen. Ik zeg weleens: zwaaiend in de trekker verdien ik het meest. Naast financiële steun is mentale steun natuurlijk ook heel belangrijk. Het is heel prettig om horen dat de buurt blij is met het bedrijf.”

“Er zijn ook altijd mensen op het erf. Op vrijdag en zaterdag zijn de winkel en de tuin open, en op dinsdag en donderdag komen ongeveer 10 vrijwilligers helpen. We hebben ook twee vergaderruimtes die we verhuren en een B&B in een oud zomerhuis, die eigenlijk altijd verhuurd is. Ik heb heel afwisselend werk, met heel veel mensen. Dat geeft ook wel sjeu aan het leven, en aan het bedrijf.”

“We doen alleen aan mond-tot-mond-reclame, maar de abonnementen voor de zelfoogsttuin raken we altijd zonder moeite kwijt. Wij telen alles, het oogsten doen de leden grotendeels zelf.” Volgens Max is dit een hele efficiënte manier van landbouw. “Niet alle kroppen sla van een bed zijn natuurlijk even mooi. Als je die in een winkel legt, worden ze niet verkocht. Maar omdat mensen zelf oogsten, voelt het heel anders. Dan vinden mensen het minder erg als het er wat minder mooi uitziet. Heel weinig voedsel gaat zo verloren. Het is ook duurzaam, want we verbouwen heel veel met heel weinig input.” 

Systeem in evenwicht  

Als kind had Max al plezier in de natuur. Hij vertelt hoe hij als klein jongetje al op zijn fietsje naar het land ging om stokken te zetten bij nesten van grutto’s en tureluurs. “Biodiversiteit staat voor een krachtig, weerbaar systeem. De moestuin is daar een leuk voorbeeld van. Daar verbouwen we tussen de 70 en 100 soorten kruiden en groenten. Er mislukken altijd wel een paar dingen, maar nooit alles. En het trekt allerlei beesten aan, die elkaar dan ook weer opeten. Het systeem houdt zichzelf in evenwicht. Natuurlijk heb je daar ook wel fluctuaties in, maar het systeem is weerbaar. Dat is heel krachtig, en heel mooi.” 

Met 70 melkkoeien op 78 hectare grond, is het bedrijf heel extensief. Ook de mestgift is heel laag. Max legt uit: “Ik zit op 115 kg stikstof per hectare per jaar, terwijl je op een biologisch bedrijf 170 kg stikstof per hectare per jaar mag aanbrengen. Het voordeel daarvan is dat zo’n 70 verschillende planten op mijn percelen groeien. We doen ook veel aan slootkantbeheer en planten elk jaar wel een stuk heg aan. Ik merk dat veel boeren die hier op excursie komen, natuur en die planten een beetje als de vijand zien. Dat is echt niet nodig, ik neem die angst graag weg. Slootkanten zijn eigenlijk verbindingszones, die insecten kunnen gebruiken om zich te verplaatsen. Een slootkant kan dus al heel waardevol zijn voor de biodiversiteit. Het is wel veel werk, maar ik heb er lol in.”

Toekomst voor het boerenbedrijf 

Max merkt dat boeren deze bedrijfsvorm nog weinig toepassen. “Veel boeren gaan nog altijd voor intensiever, voor meer melk. Er stoppen veel boeren, maar dat land wordt vaak opgekocht door de buren voor schaalvergroting en meer melk per koe. Of er twee of tien bedrijven zitten op 1000 hectare, is een wereld van verschil. We moeten boeren behouden, want diversiteit in bedrijven is ook diversiteit in natuur.” Max ziet de impact van zijn bedrijf terug in de reacties van zijn klanten en abonnementhouders. “Mensen zien dat het ook anders kan. Door mensen te betrekken, kan ik op een andere manier met mijn land omgaan. Het levert ook weer mooie sociale verbanden op. En ik kan mensen laten meevoelen met mijn visie, dat biodiversiteit bijzonder is. Het hangt allemaal met elkaar samen.”