Een boerensloot vol leven

Van traditie naar toekomst

Het melkveebedrijf van Piet en zijn gezin wordt al generaties lang door de familie gerund en bevindt zich al meer dan 100 jaar op deze locatie. Ze houden 90 melkkoeien en 40 stuks jongvee en beheren in totaal 42 hectare land. Een deel van dit land is ingericht met beheerpakketten vanuit het Agrarisch Natuur- en Landschaps­beheer (ANLb), met extra aandacht voor water­kwaliteit. Waar de focus vroeger vooral lag op productie en efficiëntie, koos Piet bij de overname bewust voor agrarisch natuurbeheer. “Vroeger was er veel minder aandacht voor ecologische waarde. Met de kennis van nu kijk je anders naar bedrijfsvoering. Wij dragen graag bij aan de natuur, een gezonde leefomgeving en een toekomstbestendige melkveehouderij.”

Onderzoek en kennisdeling

Om de melkveehouderij op veengrond toekoms­tbestendig te maken, zet Piet zich actief in voor onderzoek en kennisdeling. Trots vertelt hij over zijn deelname aan het project Koe en Eiwit en een pilot met druppelirrigatie. “Vanuit goodwill doen we mee aan dit soort onderzoeken,” zegt hij. “We willen bijdragen aan het vergaren van kennis en het vinden van oplossingen. Op die manier kunnen we samen het agrarische karakter van dit gebied behouden en een duurzame toekomst voor de melkveehouderij op veenbodems waarborgen.”

Waterplanten en weidevogels

Piet is vastbesloten om de waterkwaliteit in zijn sloten te verbeteren en pakt dit aan met verschillende maatregelen. Eén daarvan is ecologisch slootbeheer, waarbij hij de waterplanten in de slootkant kort maait maar de wortels intact laat. “Door de sloot en slootkanten zorgvuldig te beheren, creëer je rust en verbeter je de leefomgeving van planten en dieren.” legt hij uit. Daarnaast past hij gefaseerd baggeren toe en richt hij botanische weideranden in, die pas halverwege juni worden gemaaid. Dit bevordert de biodiversiteit, wat niet alleen gunstig is voor het leven in en rondom de sloot, maar ook voor weidevogels. Zo heeft hij al eerder een aantal grutto’s, kievieten en scholeksters gespot. Ook de wulp is gesignaleerd in zijn land, maar het is moeilijk te zeggen of deze ook hier broedt.

Slootbeheer in balans

Een levendige boerensloot is een belangrijk doel voor de maatschap, maar ecologisch slootbeheer brengt ook uitdagingen met zich mee. Zo heeft het maaisel uit de slootkant een lage voedingswaarde en is het minder geschikt als veevoer. Daarom wordt het op het land verspreid, apart in balen verwerkt of gebruikt als strooisel. “Door de lage voederkwaliteit van het maaisel moeten we extra ruwvoer aankopen, wat extra kosten met zich meebrengt en het aandeel eiwit van eigen land in de KringloopWijzer verlaagt,” legt Piet uit.

Een andere uitdaging in het veenweidegebied is de Amerikaanse rivierkreeft. Deze kreeft woelt in de slootkanten en verstoort zo het ecosysteem. “Soms graven ze hele slootkanten uit, ik heb zelfs eens een knotwilg zien omvallen,” vertelt Piet. Ondanks deze obstakels ziet hij het leven in en rond de sloot toenemen. Hij herkent steeds meer planten zoals blaasjeskruid, lisdodde, watermunt en koffiebloem. “We doen ons best om krabbescheer terug te krijgen, al is dat lastig op veengrond,” zegt hij optimistisch.

Landschapsbeheerder van de toekomst

Het ecologisch slootbeheer is slechts één onderdeel van het bredere agrarisch natuurbeheer dat Piet toepast op zijn melkveebedrijf. “We proberen mee te bewegen met de maatschappij, die steeds meer van de agrariër verwacht. Als je niet mee verandert, loop je op de lange termijn vast,” zegt Piet. Hij voelt een groeiende verantwoordelijkheid voor het landschap en beschouwt zichzelf steeds meer als landschapsbeheerder. 

“Wij vinden het niet erg om die rol te vervullen, zolang wij als boer maar een eerlijke beloning krijgen voor de inspanningen die we leveren.” Voor Piet, Hanneke en Rens is het belangrijk dat hun bijdrage aan het beheer van natuur en landschap wordt erkend en gewaardeerd, zodat de balans tussen landbouw en natuur behouden blijft.